در باره هماشهر

همایجان که یکی از بخش‌های وسیع و سرسبز وهموارشهرستان سپیدان است در حد فاصل بین مرکز استان وشهر اردکان واقع شده است . این بخش از گردنهٔ شول حد فاصل شیراز - اردکان شروع ودر نزدیکی شهر اردکان در روستای بهر غان در جهت شمال و شمال غربی امتدادمی یابد .

بخش همایجان شامل سه دهستان 1- دهستان همایجان به مرکزیت دهپاگاه 2-دهستان سرناباد 3- دهستان ششپیر می‌باشد دهستان سرناباد در غرب وجنوب غرب شهرستان واقع است وجاده ایکه از روستای آبگرم می گذرد این منطقه را به جادهٔ اصلی وصل می‌کند روستای بزرگ و قدیمی هرایجان جز این منطقه است -دهستان همایجان شامل روستاهای به ترتیب از سمت شیراز به اردکان [[1-خلار 2- شول 3- سنگر 4- دالین 5- قلعه نو (چهار مور ) 5- آبگرم 6- دمقنات 7- دهبید 8- دهپاگاه 9- تیس خانی 10-عباس آباد 11- رودبال 12- بدر آباد 13- سرتلی 14- یکدانگه 15- خلیلی 16-باقر آباد 17- چنار 18- تل گر حاجی آباد 19- قلعه میر آقا 20- خرابه 21- اشکفت 22- شاداب 23- سربست 24- ابنو 25-چندین قلعه]] وآبادی دیگر است . قدمت این منطقه- خوش آب هوا بودن - صنعتی بودن- جمعیت مناسب- دشت وهموار بودن آن- در مسیر دو استان بودن و شرایط دیکر دست به دست هم نهادند تا این منطقه به شهر تبدیل بشود طبق ابلاغ وزرات کشور روستای دهپاگاه ودمقنات ودهبید و تیس خانی و عباس آباد

 به شهر تبدیل شده اند هماشهر

روستاهای تاریخی هما شهر : 1-شول 2- سنگر 3- اردشیری 4- دهپاگاه 5- سرتلی 6- باسکان (سربست )7- دالین 8- خلار در سفر نامه ناصر خسرو از خلار تعریف شده است قلعه خلار و انگور آن مشهور است آثار به جا مانده در اطرا ف بقعه امامزاده شاه علمدار دالین و قبرستان این روستا حکایت از قدمت آن دارد کاروانسرای بین راهی در اردشیری - وجود کانالهای زیرزمینی وباغ هزار خانه در دهپاگاه وآثار تنل‌های زیر زمینی و تل گرد در سرتلی و مزار امامزاده شاداب در سربست حکایت از قدمت این روستاها دارد

جاهای دیدنی وگردشگری : 1- امامزاده شاه علمدار در دالین (ده علی ) 2- امامزاده شاداب در سربست 

3- رودخانه ششپیر 4- چشم انداز روستای زیبای سنگر 5- چشمه شاداب 6- رودخانه رودبال 7- تنگ آب در دهپاگاه 8- چمنزار زیبای چاههای ابنو 9-انگور دان در ابنو (گوره دون )10 - پل جوجه حق در اردشیری 11- برم ششپیر 12- چشمه ششپیر 13 - چشمه بهر غان 14- روستای دلخان 15- چشمه دلخان 19 - امامزاده فخر الدین محمد ابنو 20 - امامزاده شاه رکن الدین روستای سنگر ( دارای طبیعت خیره کننده ) 21 - چشمه روستای سنگر 22 - دشت تنگ سپید راه در روستای سنگر و جاهای دیدنی دیگر... بخش صنعت:وجود کارخانه هایی مانند فراسان در دمقنات و فراپاکس در روستای سنگر و کارخانه شام شام وچند کارخانه دیگردر دمقنات و کارخانه ها کارگاههای متعدد در شهرک صنعتی مخصوصا فراسان که در خاورمیانه در نوع خود بی نظیراست رونق خوبی به هماشهر داده است و پایه های اقتصادی این شهرستان محسوب می شوند .

 بخش کشاورزی : 1- غلات مثل گندم - جو 2- حبوبات مانند لوبیا - عدس - نخود - ماش
 3- باغات مثل سیب - انگور - هلو- بادام -گردو - آلوسیاه و آلوزرد - آلوبالو - 
گیلاس- 4-محصولات جالیزی= گوجه -بادمنجان -سیب زمینی- شلغم و...... 

در ضمن سیب و شلغم این منطقه شهرت دارد زمین کشاورزی این منطقه از دو رودخانه ششپیر و رودبال آبیاری می شود اکثر زمینهای زراعی دیم هستند چاه و چشمه و قنات از دیگر عوامل تامین آب در این منطقه است سه حلقه بسیار قدیمی قنات در دهپاگاه ویک حلقه قنات در دمقنات نمونه هایی از این کاریز ها هستند بخش توریستی :تراکم درختان میوه و... حد فاصل روستای سربست تا روستای سرتلی زیبایی این منطقه را دوجندان کرده سایه سار بید و صنوبر و چنار و سفیددار برای لحظه ای در گرمای تابستان تن هر رهگذری را نوازش میدهد.وجود امامزاده ها چشمه ساران و آب وهوای معتدل و دلچسب و زمستانی بسیار زیبا با چشم انداز های بکر زمینه توریستی این منطقه را فراهم ساخته

همراه...